Türkler ilk eczaneyi 806 yıl önce açmış!

Haberiumturk haber sitesi/05.03.2012

AA muhabirinin Bedii Şehsuvaroğlu'nun ''Eczacılık  Tarihi  Dersleri'' kitabından alıntı yapan sağlık  dergisinden derlediği bilgilere göre, Selçuklular döneminde eczacılık ve kullanılan ilaçlar hakkında bilgi veren en önemli eserler El Baytar ile ''Eczacılığın Babası'' olarak bilinen El Biruni'nin kitapları oldu.

Biruni, bir kitabında eczacıyı şöyle tarif ediyor:

''Saydelani veya saydenani (eczacı) diye, basit ilaçların hangi nevinin iyi olduğunu ve bunlardan hangisinin  üstün  tutulması ve seçilmesinin gerektiğini öğrenmeyi ve tıp ilminin tanınmış kişileri tarafından ortaya konulup herkesçe kabul edilmiş bulunan terkipleri, en geçerli metot ve teknikleri kullanarak, en iyi şekilde hazırlamayı kendine sanat edinmiş kişiye derler.''

Anadolu'da ilk eczaneler, Selçuklu döneminde kurulan  hastanelerde  açıldı. Bu eczanelerin ilki de Anadolu Selçuklu sultanlarından Kılıç Arslan'ın kızı Gevher Nesibe Sultan'ın vasiyeti üzerine 1206 yılında Kayseri'de yapılan Gevher Nesibe Sultan Şifahanesi'nde bulunuyordu.

Bu  hastanelerin  eczanelerinde ilaç hazırlamak ve ilaç  sağlamak  için görevli uzman  kişiler yer alıyordu. Bu  hastanelerin  vakfiyelerinde bu kişilerin görevleri, özellikleri  ve aldıkları  ücretle  ilgili bilgiler de bulunuyordu.

Bursa Darüşşifa Vakfiyesinde (1400), bu  hastanede  ilaç hazırlama işleriyle ilgili olarak ''Saydalan'', ''Şerbetiyan'' ve ''Uşşaban'' olmak üzere 3 unvan yer aldığı biliniyor.

Fatih (1470), Süleymaniye (1555) ve Edirne (1486) Darüşşifalarının vakfiyelerinde de basit ilaçları sağlayan, ilaç ve macun yapan kişiler için ''Aşşab'', ''Şerbetçi'', ''Edviyeküp'' gibi meslek isimlerinin kayıtlı olduğu ifade ediliyor. Bu kişiler genellikle ilaç hazırlamakla görevlilerdi.

Süleymaniye Darüşşifasının vakfiyesinde  hastanede  çalışanlar arasında eczacıdan başka eczacı kalfası, ''İlaç kilarcısı'' ve ''İlaç vekilharcı'' gibi ilaçların yapımı, muhafazası ve satın alınması gibi işlerle ilgili kişilere de yer verildiği görülüyor.

İstanbul'da  Avrupa 'dakilere benzer ilk özel eczanelerin 18. yüzyılın ortalarında yabancı uyruklu eczacılar tarafından açıldığı biliniyor. Kırım Savaşı sırasında Avrupa  devletlerinin ordularıyla beraber İstanbul'a gelen yabancı hekim ve eczacıların da etkisi ile sayısının arttığı sanılıyor.